Tips & tricks voor Oekraïense nieuwkomers en werkgevers die hen willen aanwerven

Opgetekend door Inge De Clerck

– 22 december 2022 –

Eindejaarsperiode is traditioneel de tijd van de lijstjes en de voornemens. Maar ook van delen en van de Warmste Week. Dienstenthuis wil in deze donkere dagen ook een lichtpuntje van hoop zijn en haar kennis en die van haar Oekraïense medewerkers delen.

In totaal werken er bij Dienstenthuis al 35 Oekraïense thuishulpen. Een pak ervaring dus.

Om die kennis en ervaring van de Oekraïense collega’s te verzamelen organiseerde Dienstenthuis een panelgesprek met een aantal vrijwilligers. Moderator van dienst is Inge De Clerck, bijgestaan door Olena Cherkalova als vertaler. We bespreken hun ervaringen als nieuwkomer in België en bundelen een aantal tips en tricks die nuttig kunnen zijn voor nieuwkomers. Zo hopen we hun leven iets makkelijker te maken in deze moeilijke tijd.

We vroegen ook aan de projectleider van UA@work, Liselotte Verfaillie, om haar kennis en ervaring als werkgever te delen, om zo andere bedrijven te inspireren om hun organisaties open te stellen voor Oekraïense werknemers.

Aan het panelgesprek namen deel: Olena C, Maryna, Olena B, Daryna en Yana.
Allen gedreven en zelfredzame dames met een positieve instelling die werken als thuishulp bij Dienstenthuis.

Tijdens het panelgesprek werd het soms wel emotioneel wanneer ze vertelden over wie of wat ze achtergelaten hebben. Het verdriet is zichtbaar. De stress na het uitbreken van de oorlog en het hals over kop moeten vertrekken is duidelijk op de gezichten leesbaar, ook al verstaan we de taal niet. Vooral wanneer ze ons vertellen wat ze van thuis uit hebben meegebracht, komt de emotie duidelijk boven.

We danken Olena C, Maryna, Olena B, Daryna en Yana oprecht voor het delen van hun verhaal en hun medewerking aan dit artikel.

Geen enkel verhaal van een vluchteling is hetzelfde, dat bewijst ook dit gesprek. Sommigen willen snel terug, anderen zien niets om naar terug te gaan, nog anderen zien hun toekomst echt in België. Maar allemaal zijn ze heel trots en willen ze voor hun eigen levensonderhoud instaan en niemand tot last zijn. Allen zijn ze vastbesloten om het Nederlands onder de knie te krijgen, ook al is dat een behoorlijke uitdaging. Onze steun hebben ze!

– Lees verder onder de foto –
Panel Oekraïne

We stellen de dames even aan je voor:

Olena Cherkalova bracht naast haar vader en zoon ook haar hond mee uit Oekraïne, en een fotoboek. Zo bewaart ze de herinneringen die haar erg dierbaar zijn. De kat heeft ze daar moeten laten, in goede handen maar met pijn in het hart.

Olena is 40 jaar en komt uit Kiev. Ze werkt ondertussen zeven maanden bij Dienstenthuis als liaison-persoon voor de nieuwe Oekraïense medewerkers en vindt veel voldoening in haar werk. Na haar studies psychologie was ze actief in de commerciële en toeristische sector waar ze o.a. training en opleiding gaf. Deze opleiding en ervaring, samen met haar uitstekende kennis van het Engels, maken haar de ideale persoon om als projectmedewerker het grootschalig aanwervingsproject dat UA@work is mee in goede banen te leiden en er mee voor te zorgen dat nieuwkomers zich snel thuis voelen bij Dienstenthuis.
Wat de toekomst brengt kan Olena niet inschatten, voor nu is ze blij met het werk dat ze hier kan doen.

Maryna Shumakova is 36 jaar.  Ze heeft twee kinderen en komt uit Kriviy Rig, de thuisbasis van president Zelensky. Haar vader en moeder heeft ze moeten achterlaten. Ook haar 92-jarige oma is achtergebleven, samen met de hond. Haar eigen huis is verwoest maar haar papieren en foto’s heeft ze kunnen meenemen. Toen ze vertrok heeft ze haar koffer volgeladen met eten, daar heeft het gezin de hele weg van Oekraïne tot België van kunnen eten. Maryna werkte in Oekraïne als hoofdaccountant in een grote bierhandel.

Ook zij werkt al zeven maanden bij Dienstenthuis maar ze wil graag zo snel als kan terug naar Oekraïne zodat haar dochters daar hun humaniora kunnen afmaken. Maryna is het gezin dat haar initeel heeft opgevangen heel dankbaar. Zij hebben haar geholpen met het vinden van een huis en werk.

Olena Batii komt uit Zaporizja en is 48 jaar . Ze heeft twee kinderen. Haar oudste zoon bleef in Oekraïne bij haar man achter. Alhoewel haar man de nodige papieren heeft om naar België te komen, blijft hij in Oekraïne voor zijn oude moeder. Haar huis in Zaporizja is bezet door Tjetjeense soldaten van het Russische leger.

Olena’s dochter is hier al helemaal geïntegreerd en voelt zich kiplekker op school. Zij willen dus graag in België blijven.

Door het snelle inpakken, en niet wetende wat er zou komen pakte ze naast haar documenten vanalles in. Ze was zelf heel erg verrast toen ze, eens aangekomen in België, haar koffer opende. Een hoop nutteloze dingen… Gelukkig kon ze er nadien zelf mee lachen.

Olena was in Oekraïne huisvrouw, maar voor ze moeder werd runde ze een bedrijf dat gespecialiseerd was in renovatie van liften.

Ook Olena werkt nu zeven maanden bij Dienstenthuis en vindt veel voldoening in haar werk. Ze maakt zich zorgen over wat er met haar klanten zou gebeuren mocht zij niet meer bij hen gaan werken.

Daryna Kibukevych is 26 jaar en werkte bij de Oekraïense spoorwegen. Toen ze daar geen werk meer had besloot ze te vluchten. Daryna kwam helemaal alleen, via Polen, naar België. Haar hele familie is achtergebleven in Oekraïne. Ze komt uit de stad Dnipro. Door de grote stress bij haar vertrek vergat ze ondergoed in te pakken, maar haar waterpijp nam ze wel mee. Nu ziet ze daar de logica zelf niet meer zo van in. Ze is niet getrouwd en heeft geen kinderen. Wel bracht ze haar muis Juicy mee vanuit Oekraïne. Jammer genoeg is Juicy kort na aankomst overleden van ouderdom.

Ze werkt nu één maand bij Dienstenthuis en dankzij dit werk kan ze haar familie in Oekraïne financieel ondersteunen.

Als Daryna in België de weg kwijt geraakt, doet ze beroep op Google maps, dat werkt overal.

Yana Komarova is met haar 25 jaar de benjamin van het gezelschap. Ze werkte in een parfumerie in Dnipro stad. Yana is single en heeft geen kinderen. Ze liet haar mama en kleine zus achter. Haar mama kon haar huis en werk niet verlaten en ze hadden ook geen documenten om te kunnen reizen. Yana nam natuurlijk haar papieren mee, en een koffer vol met zomerkleren, zich niet bewust dat de zomer niet eeuwig duurt in België.

Ze werkt nu één maand bij Dienstenthuis. Eerst wou ze graag snel terug naar huis omdat ze haar mama en zus miste en heimwee had, maar nu wil ze blijven. Dankzij haar werk heeft ze hier nu stabiliteit en zekerheid en dat geeft haar het gevoel hier een toekomst te hebben. Nu nog dat moeilijke Nederlands onder de knie krijgen…

 

Tips van onze collega’s aan nieuwe Oekraïense vluchtelingen in België

Uit het gesprek met de dames nemen we een aantal waardevolle tips voor landgenoten die net in België arriveren.

Tip 1: Laat je niet afschrikken en hou een open geest!

Wanneer je in België aankomt lijkt alles heel anders en zelfs vaak onlogisch. Laat je daar niet door afschrikken en hou een open geest. Na een tijdje zie je de logica en ga je ook dingen waarderen. Zo werken dokters anders dan in Oekraïne en kan je hier niet zomaar in het midden van de nacht boodschappen gaan doen. Dat lijkt een nadeel. Tot je je realiseert dat medewerkers in een supermarkt ’s avonds dus ook gewoon bij hun familie kunnen zijn.

Tip 2 : Communiceer!

Desnoods met handen en voeten, gebaren en Google translate maar communicatie is essentieel als je iets wil bekomen of ergens wil geraken. Laat je angst je niet in de weg staan. Een nee heb je, een ja kan je krijgen. En soms vraagt het wat doorvragen om dingen te doorgronden, zoals wat de mogelijkheden hier voor jou of je kinderen zijn. Maar weet dat er veel mogelijk is, als je maar doorzet.

Tip 3: Heb geduld!

Je papieren hier in orde maken kan tijd vragen, maar het is de weg naar een volledig leven, huisvesting, school , integratie, werk…

Tip 4: Gebruik de tijd tot je papieren in orde zijn nuttig!

Papieren in orde krijgen kan soms een tijd duren. Deze tijd kan je nuttig gebruiken om Nederlands te leren via YouTube bijvoorbeeld. Of bouw alvast je netwerk uit zodat je weet waar je werk of een woonst kan vinden eens je papieren in orde zijn.

https://youtube.com/watch?v=SsYLHPxFNXc&si=EnSIkaIECMiOmarE

https://youtube.com/watch?v=v8mxj3d8wxU&si=EnSIkaIECMiOmarE

https://youtube.com/watch?v=GUNZY7rb3G8&si=EnSIkaIECMiOmarE

Tip 5: Leer de taal

Ook al denk je hier niet te blijven, een taal leren houdt je geest soepel en je weet nooit wat je er later nog mee kan gaan doen. Misschien zoeken ze in de toekomst in Oekraïne wel mensen met de kennis van de Nederlandse taal voor import-export activiteiten, of in toerisme. Als je hier wil blijven en een toekomst wil opbouwen is Nederlands leren essentieel, ook al is het een moeilijke taal.

Tip 6: Zorg dat je je nuttig voelt en bijdraagt aan de maatschappij.

Dat houdt je niet alleen zelf mentaal gezond, maar je draagt ook je steentje bij. Je kan op heel veel manieren bijdragen en er zijn veel mogelijkheden in België, je moet alleen soms wat creativiteit en doorzettingsvermogen hebben. Zo werkt Olena nu in een job die ervoor niet bestond, en waar ze nooit aan gedacht zou hebben, maar het geeft haar de kans landgenoten hier aan werk te helpen en te ondersteunen bij hun integratie.

Tip 7: Netwerk!

Bouw je sociale netwerk uit, online en offline. Online zijn er verschillende Facebook-groepen van Oekraïense vluchtelingen in België. Hier kan je info vinden rond integratie maar ook waar en hoe je werk kan vinden.

https://www.facebook.com/groups/225360538009038/?ref=share

https://www.facebook.com/groups/367389290442993/?ref=share

https://www.facebook.com/groups/671952144238020/?ref=share

https://t.me/ukrainciwbelgii

https://t.me/ukraine_anwerp

Een netwerk is niet alleen belangrijk voor praktische en organisatorische zaken, maar het brengt je ook in contact met landgenoten, geeft je de kans je verhaal te delen en ook andere verhalen te horen.  Samen sta je sterk.

Tip 8: Deel informatie en kennis en wees niet bang om hulp te vragen

Oekraïners zijn een trots en sterk volk. Hulp vragen ligt niet in hun aard. Maar wees mild voor jezelf. Het zijn stresserende tijden en je hebt een onwaarschijnlijk heftige ervaring achter de rug. Als je niet direct werk kan vinden, en je hebt recht op steun van het OCMW, accepteer dit dan voor zolang het nodig is.

Opgeven is geen optie. Zoek een oplossing voor je problemen, zoek de nodige info. Belgen zijn vaak aardiger en begripvoller dan je op het eerste zicht soms zou denken. Blijf op deuren kloppen tot ze open gaan.

Deel informatie en kennis zodat je anderen ermee vooruit helpt en wees niet bang om informatie te zoeken en te vragen.

Tip 9: Begin met interim indien nodig!

Een vast contract is beter maar niet altijd direct haalbaar.  Je kan beginnen met interim werk als je niet direct iets anders vindt, maar verwacht dan niet dat je doorlopend werk hebt.

Tip 10: Zoek voldoening in je job!

Je liet wellicht een job achter die je voldoening gaf, je intellectueel uitdaagde en in lijn lag met je studies.  Hier in België kan je door het gebrek aan kennis van de Nederlands taal maar een beperkt aantal jobs doen. Vaak fysiek en uitvoerend. Maar werk is beter dan geen werk. Want zo bouw je iets op en ben je niemand iets verschuldigd.

Weet dat wanneer je werkt als thuishulp, je enorm veel waardering krijgt van de gezinnen waar je werkt. Jij bent essentieel om hun gezinsleven te laten functioneren en het moeilijke evenwicht te houden tussen werk en gezin.

 

Tips van werkgever naar werkgever

Ben je als werkgever aan het overwegen om Oekraïense medewerkers aan te trekken, maar kan je nog wat tips gebruiken? Dienstenthuis deelt graag haar ervaringen met jou!

Tip 1: Wees niet bang!

Wij hebben onze Oekraïense collega’s leren kennen als harde werkers die een grote waarde willen leveren voor het bedrijf en voor hun klanten.  Wees dus niet bang om Oekraïners aan te werven. Ze zijn het gewend om met stressvolle situaties om te gaan en ze zijn heel gemotiveerd.

Tip 2: Never waste a good crisis!

Wellicht niet eenvoudig, maar probeer deze crisis te zien als een katalysator van je processen.  Misschien was je in je bedrijf al bezig met een groei naar meer diversiteit en interculturaliteit.  Kabbelend en in kleine stapjes, omdat het zo kon. Zo was het ook bij Dienstenthuis. Alleen werden we door de gevolgen van de oorlog in Oekraïne ineens  ingehaald door de realiteit en moesten we op een heel snelle manier heel wat stappen zetten in onze visie op diversiteit en vooral in de praktische vertaling van deze visie.  Net zoals we ineens ons thuiswerkbeleid moesten uitwerken bij het begin van de Corona crisis. In beide situaties moesten we wel snel handelen en beslissen. En als we daar nadien op terugkijken, beseffen we dat we zonder deze crises niet zouden staan waar we nu wel staan.

Tip 3: Think outside the box

Het project UA@work bij Dienstenthuis is een succes omdat Dienstenthuis een liaison-medewerker heeft aangeworven. Olena is de go-between tussen Dienstenthuis als werkgever en haar Oekraïense sollicitanten en medewerkers. Deze functie bestond eerst niet. Maar het is niet omdat een functie nu nog niet bestaat, dat je hem niet kan creëren.  We hebben die stap durven wagen, en het is de opstap naar het succes van dit project geweest.

Tip 4: Werk stap per stap

Je hoeft nog niet de hele werking te kennen voor je start, start gewoon bij de eerste stap en bouw langzaamaan de werking uit. Groei mee met het proces en sta jezelf toe om fouten te maken of het even niet meer te weten.  En ja, zo’n proces is spannend: dat vergt wijzigingen, dat vergt opnieuw beginnen, dat vergt flexibiliteit.  Maar als je met een open geest en een transparante communicatie in dat proces stapt, kun je hier alleen bij winnen.

Tip 5: Erken en bevestig de rol van elke collega in dit verhaal.

Doorheen het UA@work project is eens te meer bevestigd hoe belangrijk de rol van elke collega is.  Dit project is gegroeid door de inbreng van iedereen, elk vanuit zijn eigen functie, achtergrond, ervaring of kennis.  We hebben allemaal van elkaar geleerd.  Neem alle collega’s mee in het verhaal en bedank hen voor het extra werk of de extra inzet die dit van hun vraagt.  Niet alleen het project wordt daar rijker van, maar je hele bedrijf op zich.

 Tip 6: Neem je klanten mee in het verhaal.

Wees open naar klanten over het project. Wat loopt er nog moeilijk? Welke stappen ben je nog aan het zetten? Welke hulpmiddelen heb je voor hen? Als je zelf vertrouwen hebt in het project, kun je het ook vol vertrouwen brengen. Dat is cruciaal. 35 Oekraïense thuishulpen, dat zijn ook meer dan 200 klanten. Zonder de openheid van onze klanten, die Oekraïense medewerkers een kans geven, ondanks het taalprobleem, zouden we niet in onze opzet geslaagd zijn.

Tip 7: Ga partnerships aan!

Voor het UA@work project zette Dienstenthuis samenwerkingen op met i-Diverso voor de taalopleidingen en  met collega- dienstenchequebedrijf, Azulea Cleaning, om meer Oekraïense vluchtelingen te kunnen aanwerven.  Wellicht zijn er ook samenwerkingen die jouw bedrijf kan opzetten.  Kijk eens in je netwerk. Wie zit daar in die je kan ondersteunen? Met wie kan  je samen een project opzetten? Wie heeft middelen en/of expertise?  Partnerships aangaan versterkt je hele bedrijf, ook wanneer de hele Oekraïne crisis achter de rug zal zijn.

Tip 8: Kijk vooruit!

Kijk vooruit en wees voorbereid: een aantal maatregelen of ondersteuningsmogelijkheden (bijv. Zorgpunt) zullen niet blijven bestaan.  Hoe kan jouw bedrijf daar nu al op inspelen, om dat toekomstige ‘gat’ in te vullen?  Zal jouw bedrijf na de oorlogscrisis samenwerken met Oekraïense bedrijven of kun je een  rol spelen in de wederopbouw?  Dan loont het om nu al Oekraïense werknemers aan te trekken die nu en in de toekomst een netwerk voor jou ter plaatse kunnen uitbouwen.  Heb je als huisartsenpraktijk een overvolle agenda en kun je met de Oekraïense patiënten moeilijk communiceren?  Een Oekraïense arts of verpleegkundige die de praktijk een paar halve dagen per week ondersteunt, kan een win-win zijn zowel voor artsen als voor patiënten.

Tip 9: Maak geen problemen waar er geen zijn!

Is het taalprobleem wel altijd een probleem?  Voor welke taken is het dat absoluut wel, voor welke taken is het dat absoluut niet en voor welke taken valt er een oplossing te verzinnen?  Verschuil je niet achter het taalprobleem, ga samen met de anderstalige collega op zoek hoe het wel kan.  Zo hebben wij een vertaalde poetsplanning: hiermee weten de klant én de Oekraïense thuishulp wat de afspraken zijn.

Tip 10: Leg de (taal)lat hoog

Blijf je verwachtingen rond taalverwerving hoog leggen.  Het is een gemakkelijke valkuil om zelf reeds al je communicatie te vertalen: vanuit een soort medelijden of omdat het snel moet gaan.  Daar leert een anderstalige niets uit.  Laat hen zelf maar werken met een vertaalapp, of meedenken naar oplossingen.

 

Dit artikel kwam tot stand op vraag van Dienstenthuis in het kader van hun project UA@work en vanuit de filosofie van duurzame HR en het delen van kennis. Delen mag dus, maar graag even vermelding van de bron met de melding ‘deze informatie is aangeboden door Dienstenthuis in het kader van hun project UA@work’.
Foto’s zijn te bekomen via pers@dienstenthuis.be
Kantoor
Hartje

Bel rechtstreeks met een kantoor in je buurt

Vind een kantoor in je buurt

Stel je vraag aan onze medewerkers door het contactformulier in te vullen.

Stel je vraag